Τρία δισ. ευρώ τον χρόνο δαπανώνται για τη νόσο Αλτσχάιμερ ● Τα 50 εκατομμύρια φτάνουν οι ασθενείς παγκοσμίως, ενώ προβλέπεται ότι μέχρι το 2050 θα έχουν υπερτριπλασιαστεί ● Τα «όπλα» για την αναχαίτιση της νοητικής έκπτωσης ● Η έγκαιρη διάγνωση αφήνει σημαντικά περιθώρια για άμεσες παρεμβάσεις.

Καθώς αυξάνεται δραματικά ο αριθμός των ηλικιωμένων στη χώρα μας αλλά και παντού στον πλανήτη, η άνοια εξελίσσεται σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας.

Η νόσος που πλήττει το 5,4% των ανθρώπων άνω των 65 ετών μετρά σήμερα 200.000 ασθενείς στην Ελλάδα και 10,5 εκατομμύρια στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παγκοσμίως, οι ασθενείς με άνοια, πιο συχνή αιτία της οποίας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, ξεπερνούν τα 50 εκατομμύρια και μέχρι το 2050 θα έχουν υπερτριπλασιαστεί.

Εννιά στους δέκα ασθενείς με άνοια στη χώρα μας μένουν στο σπίτι, ενώ οι φροντιστές υπολογίζονται σε 400.000 και στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι η οικογένεια του πάσχοντος.

Διανύσαμε τον μήνα Αλτσχάιμερ. Με αυτή την αφορμή, εξειδικευμένοι επιστήμονες της Εταιρείας Αλτσχάιμερ Αθηνών ανέλυσαν τους αριθμούς και τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα της νόσου, την κοινωνικοοικονομική διάστασή της, αλλά και την ελληνική πραγματικότητα.

Στη χώρα μας δαπανώνται 3 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο (φάρμακα, νοσηλεία, επιπλοκές κ.λπ.) για τη νόσο Αλτσχάιμερ, μια μη αναστρέψιμη, προοδευτικά εξελισσόμενη, νευροεκφυλιστική νόσο που οδηγεί σε αναπηρία.

Τα τελευταία χρόνια έχουν επενδυθεί τεράστιοι πόροι, ενέργεια και προσπάθεια από τις κοινωνίες και την ερευνητική κοινότητα σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, να κατανοήσουμε τη νόσο, να αποκαλυφθούν νέα παθολογικά αίτια και νέες μέθοδοι ανίχνευσής τους, να εντοπιστούν τα γενετικά αίτια και η συμβολή του τρόπου ζωής στη διατήρηση των νοητικών ικανοτήτων, καταδεικνύει η Παρασκευή Σακκά, νευρολόγος – ψυχίατρος, πρόεδρος της Εταιρείας Αλτσχάιμερ Αθηνών και πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Ανοια.

Τα άτομα με άνοια μπορούν και πρέπει ζήσουν καλά σε κοινωνίες φιλικές προς την άνοια 

«Τα άτομα με άνοια μπορούν και πρέπει ζήσουν καλά σε κοινωνίες φιλικές προς την άνοια, έχοντας πρόσβαση σε έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση», προσθέτει.

Η διασφάλιση μιας προσωποκεντρικής, συντονισμένης και ποιοτικής φροντίδας καθ’ όλη τη διάρκεια της νόσου, εξηγεί η Παρ. Σακκά, αποτελεί αναμφίβολα ένα ζήτημα κρίσιμης σημασίας. Διότι, «σε μια κοινότητα φιλική προς την άνοια, οι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής και ελέγχου της καθημερινότητάς τους, αντιμετωπίζονται με σεβασμό και προσφέρουν στους συνανθρώπους τους», καταλήγει.

Για την κατανόηση της νόσου από την κοινωνία και με νωπό περιστατικό κατά το οποίο ασθενής με άνοια οδηγήθηκε σε κρατητήριο όπου παρέμεινε για ώρες και βρέθηκε σε κατάσταση αμόκ, μέχρι στιγμής έχουν εκπαιδευτεί από την Εταιρεία 230 εκπαιδευτικοί (πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), 250 αστυνομικοί, 30 εργαζόμενοι σε Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, ιερείς, αλλά και υπάλληλοι σούπερ μάρκετ.

Δικαιώματα

Τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ανθρώπων με άνοια έχουν ήδη γίνει στη χώρα μας, με την εκπόνηση και ψήφιση από τη Βουλή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ανοια και την προώθηση της άνοιας ως προτεραιότητα στη δημόσια υγεία, θυμίζουν οι επιστήμονες.

Ηδη βρίσκονται στην τελική φάση υλοποίησης και θα λειτουργήσουν άμεσα στις μεγάλες πόλεις της χώρας 8 Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια, 12 Ιατρεία Μνήμης και 2 Μονάδες Τελικού Σταδίου. Αυτά είναι τα καλά νέα, καθώς, όπως εξήρε η πρόεδρος της Εταιρείας Αλτσχάιμερ Αθηνών, «είναι ντροπή για τη χώρα μας που δεν διαθέτει ανάλογες Μονάδες Τελικού Σταδίου για όλες τις ασθένειες».

Η έγκαιρη διάγνωση αφήνει σημαντικά περιθώρια για άμεσες παρεμβάσεις 
Μάγδα Τσολάκη

Για την προστασία των ηλικιωμένων από την άνοια, εστιάζοντας σε στόχους, μιλάει η Μάγδα Τσολάκη, νευρολόγος – ψυχίατρος, καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer.

Ο πρώτος αφορά τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι, εάν αξιολογηθούν έγκαιρα, μπορούν να ελαττώσουν τον αριθμό των ασθενών με άνοια σε ποσοστό που φτάνει το 30%. Σύμφωνα με το νεότερα επιστημονικά δεδομένα, το έξτρα παρθένο λάδι, το αγουρέλαιο και ο κρόκος Κοζάνης φαίνεται να «φρενάρουν» τη νόσο, προσθέτει η καθηγήτρια του ΑΠΘ.

Ο δεύτερος στόχος αφορά την έγκαιρη διάγνωση «που αφήνει σημαντικά περιθώρια για άμεσες παρεμβάσεις» και ο τελευταίος την ανεύρεση ριζικής θεραπείας των πρώιμων σταδίων της νόσου Alzheimer «που να μπορεί να σταματήσει ή ακόμα και να αναστρέψει τη νευροεκφύλιση που σχετίζεται με τη νόσο, αναχαιτίζοντας σημαντικά τη νοητική έκπτωση», σημειώνει η Μ. Τσολάκη.

Για την ολοκλήρωση του σχεδίου νόμου που πρόκειται να κατατεθεί στον υπουργό Υγείας ώς τα Χριστούγεννα, με επίκεντρο τα δικαιώματα των ασθενών και μάλιστα σε ένα πεδίο «όπου την αυτονομία των ασθενών υπονομεύει η έκπτωση των νοητικών λειτουργιών τους», κάνει λόγο ο Τάκης Βιδάλης, νομικός και μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με άνοια και των φροντιστών. Προσθέτοντας πως δεν υπάρχουν επιδόματα αναπηρίας για τη νόσο, ενώ το στίγμα καλά κρατεί. Ενδεικτικά ανέφερε ότι υπάρχουν ασθενείς με άνοια που είτε έχουν εγκαταλειφθεί ή κακοποιούνται!

8 τροποποιητικοί παράγοντες

1. Διατροφή και άσκηση. Οι έρευνες δείχνουν ότι η έλλειψη άσκησης αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας. Και ενώ δεν υπάρχει συγκεκριμένη διατροφή που να μειώνει τον κίνδυνο, η έρευνα δείχνει μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης άνοιας σε άτομα που κάνουν ανθυγιεινή διατροφή σε σύγκριση με εκείνους που ακολουθούν μια μεσογειακή διατροφή με βάση το ελαιόλαδο, πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους (λιναρόσπορο, σουσάμι, ηλιόσπορο κ.λπ.).

2. Βαριά χρήση αλκοόλ. Εάν πίνετε μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, ενδέχεται να έχετε μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας. Ενώ ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι μέτριες ποσότητες αλκοόλ μπορεί να έχουν προστατευτικό χαρακτήρα, τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. Η έρευνα προς το παρόν δεν έχει διευκρινίσει τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης μέτριας ποσότητας αλκοόλ και κινδύνου άνοιας.

3. Καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου. Αυτοί περιλαμβάνουν υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), υψηλή χοληστερόλη, συσσώρευση λιπών στα αρτηριακά τοιχώματα (αρτηριοσκλήρωση) και παχυσαρκία.

4. Κατάθλιψη. Παρ’ όλο που δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα, η κατάθλιψη κατά το τέλος της ζωής μπορεί να υποδηλώνει την ανάπτυξη άνοιας.

5. Διαβήτης. Ο διαβήτης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας, ειδικά εάν δεν ελέγχεται σωστά.

6. Κάπνισμα. Το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και καρδιαγγειακών ασθενειών.

7. Aπνοια ύπνου. Οι άνθρωποι που ροχαλίζουν και έχουν επεισόδια όπου συχνά σταματούν να αναπνέουν ενώ κοιμούνται, μπορεί να έχουν αναστρέψιμη απώλεια μνήμης.

8. Βιταμίνες και διατροφικές ανεπάρκειες. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, βιταμίνης Β-6, βιταμίνης Β-12 και φυλλικού οξέος μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας.

ΠΗΓΕΣ: Mayo Clinic, Alzheimer’s & Dementia (Diane E. Hosking, Ranmalee Eramudugolla, Nicolas Cherbuin, Kaarin J. Anstey)

Ντάνι Βέργου

πηγή: efsyn