Είναι γεγονός ότι το Κορωπί και η δημοτική αρχή του διεκδικούν από το 2011 τον τίτλο της «μαρτυρικής πόλης» για τη σφαγή της 9ης Οκτωβρίου 1944, όταν η κωμόπολη πυρπολήθηκε και 45 κάτοικοί της δολοφονήθηκαν (σύμφωνα με την κυρίαρχη αφήγηση, από τους Γερμανούς).

Η τραυματική αυτή μνήμη ουδόλως απέτρεψε, ωστόσο, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό δημοτών από την υπερψήφιση των εγχώριων ναζί που δηλώνουν «απόγονοι των ηττημένων του 1945» (δηλαδή του Γ’ Ράιχ).

Τα εκλογικά ποσοστά των χρυσαυγιτών στον Δήμο Κρωπίας είναι μονίμως διψήφια: 13% τον Μάιο και 13,8% τον Ιούνιο του 2012· 15,7% στις ευρωεκλογές του 2014· 11,1% τον Γενάρη και 11,5% τον Σεπτέμβρη του 2015. Να υποθέσουμε πως οι ψηφοφόροι που μεγάλωσαν στη σκιά της τραγωδίας του 1944 επιδεικνύουν μια ιδιότυπη αμνησία του αίματος που χύθηκε στον τόπο τους;

Μολονότι οι πολιτικές επιλογές του παρόντος εν μέρει μόνο καθορίζονται από τις μνήμες του παρελθόντος, στη συγκεκριμένη περίπτωση ακόμη κι αυτές οι μνήμες λειτουργούν πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς. Η ίδια η σφαγή του 1944, η ταυτότητα και οι στόχοι των αυτουργών της αποτελούν γαρ αντικείμενο οξύτατης διαμάχης μεταξύ των ντόπιων ερευνητών, διαμάχης που φωτίζει με τον τρόπο της τις πρόσφατες εξελίξεις.

Η ιστοριογραφική διαμάχη

Η δημόσια εκδοχή αυτής της διαμάχης ξεκινά το 2006 με το βιβλίο του Θωμά Πρόφη, «Η τραγωδία του Κορωπίου. Οι μύθοι, οι πλαστογράφοι και η αλήθεια».

Συνταξιούχος μηχανικός της Αεροπορίας, γέννημα-θρέμμα της κωμόπολης, με συγγενείς του μεταξύ των θυμάτων, ο συγγραφέας αποδομεί εκεί την κυρίαρχη εκδοχή για τους αυτουργούς της σφαγής, υποδεικνύοντας ως πραγματικούς δράστες τα ένοπλα τμήματα του κατοχικού «μηχανοκινήτου» (Μπουραντάδες), της Ειδικής Ασφάλειας και των «εθνικών οργανώσεων» (ΡΑΝ και «Χ») που είχαν σταλεί από τον αντιπρόσωπο της κυβέρνησης Παπανδρέου, στρατηγό Σπηλιωτόπουλο, να παραλάβουν τα βρετανικά όπλα με τα οποία θα εξοπλίζονταν οι «εθνικές οργανώσεις» της Αθήνας, ως αντίβαρο στον ΕΛΑΣ κατά τις κρίσιμες στιγμές της επικείμενης απελευθέρωσης.

Η συνεργασία αυτής της δύναμης με ντόπιους εθνικόφρονες εξηγεί τόσο την εμφανή επιλεκτικότητα των φόνων (ως επί το πλείστον ντόπιων ΕΑΜιτών) και ορισμένων καταστροφών (π.χ. των τοπικών συμβολαιογραφείων) όσο και την ανυπαρξία επίσημου μνημόσυνου της σφαγής ώς το 1985, σε αντίθεση με ό,τι γινόταν π.χ. στο Δίστομο ή τα Καλάβρυτα.

Δέκα χρόνια μετά την αρχική αποκάλυψη, ο κ. Πρόφης οργάνωσε στο Κορωπί ειδική ημερίδα για την Κατοχή στην ευρύτερη περιοχή, με συμμετοχή ντόπιων ερευνητών κι επαγγελματιών ιστορικών (8/10/2016), τα πρακτικά της οποίας εκδόθηκαν κατόπιν σε βιβλίο («Κατοχή και Αντίσταση στα Μεσόγεια και τη Λαυρεωτική», Καλύβια 2017).

Ακολούθησε ο σχηματισμός Ομάδας Ιστορικής Ερευνας, από τέσσερις απόστρατους αξιωματικούς κι έναν πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΗ, με διακηρυγμένο σκοπό την απόκρουση των «αναληθών και ανιστόρητων απόψεων» που εκφράστηκαν στην ημερίδα και (υποτίθεται ότι) «απαλλάσσουν τους Γερμανούς από τα εγκλήματά τους».

Η Ομάδα οργάνωσε δική της ημερίδα (8/10/2017), σε συνεργασία με τη δημοτική αρχή, που εξέδωσε και τα πρακτικά της («Η καταστροφή του Κορωπίου στην Κατοχή», Κορωπί 2018).

Προλογίζοντας την έκδοση, ο δήμαρχος Δημήτριος Κιούσης φρόντισε να εντάξει ρητά την όλη ενέργεια στο πλαίσιο της διεκδίκησης «νόμιμων δικαιωμάτων επανόρθωσης των ζημιών» από το Βερολίνο· επιδίωξη που, όπως τόνισε, «δυσκολεύει» η ύπαρξη «πολλών εκδοχών-παραλλαγών των γεγονότων».

Στοχοθεσία απλή και σαφής: η ιστορική έρευνα οφείλει να βγάλει πορίσματα που διευκολύνουν το κυνήγι των πολυπόθητων αποζημιώσεων. Ακόμη κι αν, προσθέτουμε εμείς, μ’ αυτόν τον τρόπο υπονομεύεται η αξιοπιστία της συνολικής διεκδίκησης, για τα εγκλήματα που αποδεδειγμένα διέπραξε η Βέρμαχτ…

Γερμανοί και συμμορίτες

Μέχρι εδώ, τα πράγματα είναι μάλλον απλά. Η έκπληξη έρχεται με την ανάγνωση των δημοσιευμένων πρακτικών, όπου ως υπεύθυνοι για τη σφαγή υποδεικνύονται κυρίως οι ΕΛΑΣίτες αντάρτες που το απόγευμα της 8ης Οκτωβρίου έστησαν ενέδρα στη διερχόμενη «γερμανική» φάλαγγα, «προκαλώντας» τα αιματηρά αντίποινα της επομένης (σ.82-4).

Η «γερμανική» φάλαγγα περιγράφεται, απεναντίας, σαν απολύτως ειρηνική, «ανυποψίαστη» και φιλική προς τους κατοίκους, μέχρι τη στιγμή της ενέδρας (σ.147, 168).

Ιδιαίτερη προσπάθεια καταβάλλεται για το ξέπλυμα της «Χ» (σ.81-2), επιδεικνύεται δε κραυγαλέα «άγνοια» των δεσμών που από τα τέλη του 1943 συνέδεαν τις φιλοσυμμαχικές «εθνικές οργανώσεις» με τον δωσιλογικό κατασταλτικό μηχανισμό (Τάγματα Ασφαλείας, Ειδική Ασφάλεια, Μηχανοκίνητο) που αποδεδειγμένα συνέδραμε τη μεταφορά των επίμαχων όπλων από τη Ραφήνα και το Πόρτο Ράφτη στην Αθήνα. Δεν λείπουν ακόμη και ισχυρισμοί, διατυπωμένοι με τη μορφή υπονοούμενων, πως οι «γερμανοντυμένοι» που λεηλάτησαν την κωμόπολη μπορεί να ήταν στην πραγματικότητα ΕΛΑΣίτες (σ.77-8).

Η αντιστοιχία με τις δηλώσεις των χρυσαυγιτών στην πρόσφατη ειδική συνεδρίαση της Βουλής, για την υποχρέωση κατοχικών αποζημιώσεων από το… ΚΚΕ, μπορεί να μην είναι και τόσο τυχαία!

Από κει και πέρα, η ενοχή της Βέρμαχτ για τη συγκεκριμένη σφαγή «αποδεικνύεται» από την Ομάδα Ιστορικής Ερευνας κυρίως βάσει της άσκησης σχετικής δίωξης το καλοκαίρι του 1945, ύστερα από αστραπιαία «ανάκριση» του ΓΕΣ (επί Σπηλιωτόπουλου), και την καθαρά τυπική διεκπεραίωση της δικογραφίας από τη γερμανική Δικαιοσύνη, δίχως το παραμικρό εύρημα ή αποτέλεσμα.

Ως συμπληρωματικά τεκμήρια, η Ομάδα επικαλείται επίσης κάποιες άκρως προβληματικές μαρτυρίες υπερηλίκων, που συγχέουν την επιδρομή της 9ης Οκτωβρίου με την αποχώρηση της τοπικής γερμανικής φρουράς τον προηγούμενο μήνα (σ.169-170), και εξίσου προβληματικά ντοκουμέντα ή δημοσιεύματα − ακόμη και πρόσφατες εκδόσεις με εξόφθαλμα πραγματολογικά λάθη στην ίδια σελίδα, όπως «Η Μαύρη Βίβλος της Κατοχής» που κυκλοφόρησε το 2012 (σ.165).

Ο μαρτυριάρης ίλαρχος

Η απάντηση στη δημοτική ημερίδα ήρθε με το βιβλίο «Ο ένοπλος δωσιλογισμός και η “αναίμακτη” απελευθέρωση. Τα γεγονότα του Κορωπίου 9/10/1944» (Αθήνα 2019, εκδ. Ταξιδευτής) που συνυπογράφουν ο Θωμάς Πρόφης κι ο ιστορικός Μιχάλης Λυμπεράτος.

Ο δεύτερος σκιαγραφεί το γενικό πλαίσιο των γεγονότων, ενώ ο πρώτος καταπιάνεται με αυτή καθαυτή τη σφαγή – αποτιμώντας τα διαθέσιμα τεκμήρια, αποδομώντας την επιχειρηματολογία της Ομάδας Ιστορικής Ερευνας και, κυρίως, προσφέροντας συμπληρωματικά διαφωτιστικά στοιχεία.

Το σημαντικότερο από τα νέα στοιχεία είναι μια έκθεση του ίλαρχου Κόκκινου, στελέχους της «Χ» που μετείχε στη φάλαγγα παραλαβής των βρετανικών όπλων, συνταγμένη στις παραμονές της σφαγής. Ο συντάκτης της εισηγείται την εκκαθάριση του Κορωπίου από τους «επικινδύνους κομμουνιστάς» κατοίκους του, με την «σύλληψιν πάντων των αναρχικών ου μόνον του χωρίου τούτου αλλά και όλων των χωρίων των Μεσογείων, εκ μέρους της Ελλην. Χωροφυλακής», σε συνεργασία με ντόπιους εθνικόφρονες που θα συγκροτούσαν «υπολογίσιμον εθνικόν τμήμα». Επικεφαλής αυτού του τελευταίου πυρήνα ήταν ένας ντόπιος υπολοχαγός, που επί χούντας διορίστηκε δήμαρχος Κρωπίας (σ.204-6).

Ο παραπάνω σχεδιασμός εξηγεί πλήρως όχι μόνο την επιδρομή της φάλαγγας (κατά παρέκκλιση από τον επίσημο σκοπό της) ή την επιλεκτικότητα των πληγμάτων, αλλά και τη μετέπειτα επικοινωνιακή διαχείριση του μακελειού από την τοπική εθνικοφροσύνη.

Ενδεχομένως δε, ακόμη και την ευμένεια που μια μερίδα της τοπικής κοινωνίας επιδεικνύει σήμερα απέναντι σ’ εκείνους που φέρουν στα μπράτσα τους ανεξίτηλες σβάστικες…

Δείτε και αυτό:

e-prologos.gr

Βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο; Μοιραστείτε το