Με τη συγκρότηση μιας Ανεξάρτητης Αρχής η οποία φαίνεται να παίρνει τη μεγάλη εκδίκηση για τα Συμβούλια Ιδρύματος, αφού θα λειτουργεί σαν υπερ-συμβούλιο των ΑΕΙ με υπερεξουσίες και τον απόλυτο έλεγχο των Ιδρυμάτων –από την ίδρυση ώς την κατάργηση, από την αξιολόγηση ώς τη χρηματοδότηση- αρχίζει η μεγάλη συρρίκνωση της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα.

Βασικά εργαλεία, σύμφωνα με την παρουσίαση του σχετικού σχεδίου νόμου από την υπουργό Παιδείας:

-Μείωση της χρηματοδότησης, καθώς το 20% πλέον θα εξαρτάται από τα αποτελέσματα ειδικής αξιολόγησης. Για την ακρίβεια, μετατρέπεται σε ποσό χρηματοδότησης «βάσει επιδόσεων» (performance based funding) και προς το παρόν καθίσταται άπιαστο όνειρο για τα χρεοκοπημένα ελληνικά ιδρύματα που ακόμα παλεύουν για τα λειτουργικά έξοδα (φως, νερό, τηλέφωνο κ.ά.).

-Αξιολόγηση-Ιερά Εξέταση για τη διασφάλιση του υπόλοιπου 80% της ετήσιας χρηματοδότησης, καθώς ορίζονται πολλά κριτήρια – από τον αριθμό των φοιτητών σε ένα τμήμα και τη διάρκεια προγραμμάτων σπουδών ώς το μέγεθος και τη γεωγραφική διασπορά των ιδρυμάτων.

-Χρηματοδότηση όχι πλέον βάσει αναγκών αλλά βάσει «αποτελεσμάτων» και μετρήσεων. Πόσοι Ελληνες φοιτητές «αιώνιοι» ή δυνάμει «αιώνιοι» θα φύγουν, πόσοι ξένοι θα έρθουν, πόσοι καθηγητές-φίρμες θα πληρωθούν (όλα για να εξασφαλιστούν μερικοί πόντοι παραπάνω), πόσοι χορηγοί και δωρητές θα βρεθούν για να βοηθήσουν την κατάσταση.

Τα ξένα χρήματα, πάντως, είναι απαραίτητα για όλα αυτά. Το είπε ξεκάθαρα η υπουργός χθες στην παρουσίαση του πολυαναμενόμενου πρώτου σχεδίου νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση. Διαβεβαίωσε, μάλιστα, πως θα δοθούν τα «εργαλεία» για την εξασφάλιση των ιδιωτικών κονδυλίων.

Σαν κούρσα θανάτου

Ούτε κουβέντα για αύξηση της χρηματοδότησης, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να μην εξελιχθεί η κούρσα του ανταγωνισμού των ΑΕΙ σε κούρσα θανάτου. Είπε μόνο πως βρέθηκαν 20 εκατ. ευρώ για πρόσθετη χρηματοδότηση συν τα επτά που θα δώσει τώρα στην αρχή της χρονιάς. Μετά, ας τρέξουν γιατί θα γίνει… του ’21.

Το 2021 θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα χρηματοδότησης. Τα ιδρύματα, προς το παρόν, περιορίζονται στη σιγήν ιχθύος. Ζητούν με τρόπο αύξηση κατά 30% τουλάχιστον, τονίζοντας πως ακόμα και μετά την πρόσθετη επιχορήγηση η χρηματοδότηση παραμένει μειωμένη κατά 45% σε σχέση με το 2012. Αντί απάντησης, η υπουργός μίλησε για το σύστημα 80-20.

Χωρίς καμία διευκρίνιση για τα κριτήρια κατανομής 80%-20% της δημόσιας χρηματοδότησης (με τι τρόπο θα ποσοτικοποιούν την ποιότητα) και με συνεχείς παραπομπές στη νέα Ανεξάρτητη Αρχή, η κ. Κεραμέως έδωσε τους ενδεικτικούς πυλώνες.

Και είναι πράγματι ενδεικτικοί: Για το λαχείο του 20% προβλέπονται: α) η ποιότητα και αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, β) ερευνητική δραστηριότητα, γ) οι δράσεις εξωστρέφειας του ιδρύματος.

Δηλαδή: αριθμητική σχέση αποφοίτων προς εισερχόμενους φοιτητές, αξιολόγηση των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών από τους φοιτητές, επαγγελματική απορρόφηση αποφοίτων, αριθμός δημοσιεύσεων και ετεροαναφορών ανά καθηγητή, αριθμός συμμετοχών σε διεθνή ανταγωνιστικά προγράμματα έρευνας, αριθμός συμφωνιών συνεργασίας με άλλα Iδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης Ελλάδας ή εξωτερικού κ.ά.

Για την εξασφάλιση του 80% της χρηματοδότησης προβλέπονται μεταξύ άλλων: συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων φοιτητών ανά πρόγραμμα σπουδών, το εκτιμώμενο ετήσιο κόστος σπουδών ανά φοιτητή για κάθε πρόγραμμα σπουδών, η διάρκεια των προγραμμάτων, το μέγεθος και η γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος.

Κυβερνητικός ο πρόεδρος

Σημειώνεται ότι το υπερ-όργανο ΕΘΑΑΕ θα συγκροτηθεί αμέσως μόλις ψηφιστεί το σχέδιο νόμου. Ο πρόεδρός του θα ορίζεται από την κυβέρνηση (υπουργικό συμβούλιο) κι ας πρόκειται για Ανεξάρτητη Αρχή.

Τα μέλη της, καθηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αν δεν συμφωνούν τα αυτοδιοίκητα κατά τα άλλα Πανεπιστήμια για το δεύτερο αφεντικό -μετά το υπουργείο- στο κεφάλι τους, τότε θα πρέπει να μαζευτούν τα τρία τέταρτα των πρυτάνεων και να προβάλουν βέτο για όποιο από τα διοριζόμενα πρόσωπα.

Στην απόλυτη δικαιοδοσία του υπερ-οργάνου είναι το 20% της δημόσιας χρηματοδότησης, η κατανομή του 80%, η εθνική στρατηγική για την ανώτατη εκπαίδευση, οι προγραμματικές συμφωνίες, το άνοιγμα και το κλείσιμο ιδρυμάτων και τμημάτων, η αξιολόγηση και η πιστοποίηση.

Τα δύο τελευταία αναλαμβάνει το (υπο)Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης, τα υπόλοιπα σοβαρά το λεγόμενο Ανώτατο Συμβούλιο. Πάνω απ’ όλους ο πρόεδρος.

Η μείωση της χρηματοδότησης θα γίνει το 2021. Νωρίτερα, οι απαραίτητες διεργασίες. Οπως και αυτές που θα αφορούν τα νέα τμήματα που προέκυψαν από την αναδιάταξη της προηγούμενης ηγεσίας. Ηταν σαφής η μομφή της υπουργού για την πληθώρα των τμημάτων που ιδρύθηκαν τελευταία στιγμή. Θα κριθούν όλα, παλιά και νέα, είπε.

Στο σχέδιο νόμου θα περιλαμβάνεται και η απελευθέρωση των Ειδικών Λογαριασμών Ερευνας (ΕΛΚΕ) των Πανεπιστημίων. Παρουσιάστηκε σαν πανάκεια για την υποχρηματοδοτούμενη έρευνα.

Πλέον, λοιπόν, και η Παιδεία προσαρμόζεται στο οικονομικο-κοινωνικό μοντέλο της κυβέρνησης της Ν.Δ. Συρρίκνωση, μέτρηση, ανισότητα.

Πηγή: Με στοιχεία από την efsyn.gr